Mindfulness en acceptatie, over verschil en samenhang
Mindfulness en acceptatie worden geregeld in één adem genoemd. Dat is begrijpelijk, want ze zijn nauw met elkaar verbonden. Mindfulness is acceptatie. Toch zijn het twee verschillende begrippen, elk met een eigen functie in het omgaan met onze gedachten, emoties en ervaringen. Hieronder gaan we in op het verschil én de samenhang, zodat je beide beter kunt herkennen en toepassen in je dagelijks leven.
Wat is mindfulness?
Mindfulness betekent eenvoudigweg: aandachtig aanwezig zijn in het hier en nu, met een open en nieuwsgierige houding. Je bent je bewust van wat er gebeurt, van moment tot moment, zonder te oordelen. Je observeert gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties zoals ze zijn, zonder direct iets te willen veranderen.
Mindfulness is een vaardigheid die je kunt trainen. Bijvoorbeeld door mindfulness-meditatie, maar ook door bewuste aandacht te brengen naar alledaagse handelingen zoals wandelen, tandenpoetsen of ademhalen. De kern is opmerkzaamheid: het vermogen om met volledige aanwezigheid bij je ervaring te blijven.
Wat is acceptatie?
Acceptatie is het vermogen om ruimte te maken voor wat er is, ook als het ongemakkelijk of pijnlijk is. Het betekent dat je je niet verzet tegen vervelende gedachten, gevoelens of omstandigheden, maar leert ermee te zijn. Niet omdat je het goedkeurt of fijn vindt, maar omdat het er nu eenmaal is.
Acceptatie wordt nog al eens als passief gezien, maar dat is het niet. Het is juist een actieve houding van toelaten. Acceptatie vraagt moed en mildheid: je opent je hart voor de ervaring zoals die zich aandient, ook als je liever iets anders had gewild.
Hoe verschillen mindfulness en acceptatie?
Hoewel deze begrippen sterk verweven zijn, kun je het verschil als volgt samenvatten:
Mindfulness
- Gaat over aandacht
- Is de vaardigheid om op te merken wat er gebeurt
- Heeft te maken met waarnemen zonder oordeel
- Is de eerste stap in bewustwording
Acceptatie
- Gaat over houding
- Is de bereidheid om te zijn met wat er gebeurt
- Heeft te maken met toelaten zonder weerstand
- Is de volgende stap: omgaan met wat je bewust geworden bent
Je zou kunnen zeggen dat mindfulness de deur opent naar acceptatie. Zonder aandacht kun je niets erkennen. Maar alleen aandacht is niet genoeg als je het moeilijk vindt om bewust aanwezig te zijn bij wat je ervaart. Daar komt acceptatie om de hoek kijken.
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Stel: je merkt dat je je gespannen voelt. Door mindfulness word je je bewust van die spanning: je merkt op dat je schouders hoog zitten en dat je gedachten snel gaan. Dat is stap één. Vervolgens kun je met acceptatie ruimte geven aan die ervaring: je zegt innerlijk “oké, dit is wat ik nu voel,” zonder meteen iets te willen fixen.
Zonder mindfulness zouden we misschien niet eens doorhebben dat we gespannen zijn. Zonder acceptatie zouden we mogelijk vechten tegen die spanning, wat de stress juist vergroot.
Hoe versterk je beide?
Mindfulness kun je oefenen via concrete oefeningen (zoals de bodyscan of ademmeditatie), maar ook via alledaagse momenten van aandacht, zoals tijdens het eten of lopen.
Acceptatie ontwikkel je door een vriendelijke innerlijke houding aan te nemen, door jezelf gerust te stellen, door je niet te identificeren met je gedachten en gevoelens, en door jezelf eraan te herinneren dat ongemak deel uitmaakt van het mens-zijn.
Beide vaardigheden worden onder andere getraind in een MBSR-training (Mindfulness-Based Stress Reduction) en in compassietrainingen. Daarin leer je niet alleen om bewuster te leven, maar ook om vriendelijker en opener te worden ten opzichte van jezelf en je ervaring.
Samengevat
Mindfulness en acceptatie horen bij elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Mindfulness gaat over aandacht – opmerken wat er nu is. Acceptatie gaat over houding – toestaan wat er nu is. Samen vormen ze een geweldige combinatie die helpt om met meer rust, helderheid en veerkracht in het leven te staan.