Mindfulness en zelfcompassie: hoe hangen die samen?
Er zijn dagen waarop het niet meevalt om vriendelijk voor jezelf te zijn. Je baalt van hoe je reageerde, je vindt dat je meer had moeten doen, of je vergelijkt jezelf met anderen. Precies op die momenten kunnen mindfulness en zelfcompassie van grote waarde zijn. Niet als oplossing, maar als zachte ondersteuning. Twee verschillende benaderingen, die elkaar diepgaand kunnen versterken.
Wat is het verschil tussen mindfulness en zelfcompassie?
Mindfulness en zelfcompassie lijken op elkaar, maar richten zich op verschillende aspecten van hoe we met onszelf omgaan.
Mindfulness betekent met open aandacht aanwezig zijn bij wat er nu is — of dat nu prettig, ongemakkelijk of verwarrend is. Je leert kijken naar gedachten en gevoelens zonder direct te reageren of te oordelen. Je hoeft niets te veranderen. Je mag gewoon waarnemen.
Zelfcompassie gaat een stap verder. Het betekent dat je met zachtheid reageert op wat je in jezelf tegenkomt. In plaats van jezelf te veroordelen, oefen je in vriendelijkheid. Niet door alles goed te praten, maar door ruimte te geven aan je menselijkheid — juist als het moeilijk is.
Mindfulness creëert ruimte, zelfcompassie vult die ruimte met vriendelijkheid
Wanneer je mindfulness beoefent, ontwikkel je het vermogen om te zien wat er speelt. Je merkt op dat je kritisch bent, gespannen, verdrietig misschien. Je leert even stil te staan bij die ervaring, zonder te vluchten of te vechten.
Zelfcompassie nodigt je vervolgens uit om op die ervaring te reageren zoals je dat bij een goede vriend zou doen: met begrip, troost en zonder oordeel. Zo wordt mindfulness niet alleen een manier van waarnemen, maar ook een ingang naar een mildere relatie met jezelf.
Wat gebeurt er als je beide samen beoefent?
De combinatie van mindfulness en zelfcompassie maakt dat je bewuster en vriendelijker in het leven staat. Je ontwikkelt:
- Meer geduld met jezelf, ook als dingen niet gaan zoals je hoopte
- Minder neiging tot zelfkritiek of perfectionisme
- Meer veerkracht bij tegenslagen of stressvolle gebeurtenissen
- Een innerlijke houding van acceptatie én zorg
Kortom: je wordt niet alleen aandachtiger, maar ook zachter. Niet week of passief, maar vriendelijker en realistischer in je verwachtingen naar jezelf.
Hoe kun je mindfulness en zelfcompassie toepassen in het dagelijks leven?
Je hoeft geen lange sessies of ingewikkelde oefeningen te doen. Kleine, bewuste momenten maken al verschil. Bijvoorbeeld:
- Een ademruimte nemen wanneer je spanning voelt opkomen, en jezelf zachtjes toespreken: “Dit is lastig. En dat is oké.”
- Dagelijks een kort moment nemen om jezelf iets goeds toe te wensen, zoals: “Moge ik vriendelijk zijn voor mezelf vandaag.”
- Opmerken wanneer je jezelf veroordeelt, en onderzoeken hoe je ook met begrip zou kunnen reageren.
Deze momenten zijn niet groots, maar wel waardevol. Ze maken je minder hard voor jezelf. En vaak ook voor anderen.
Wil je je beoefening verdiepen?
Soms helpt het om begeleiding te zoeken. Er zijn retraites, trainingen en workshops waarin mindfulness en zelfcompassie samen centraal staan. In zo’n setting kun je oefenen, vragen stellen en delen met anderen. Dat kan helpen om inzichten te verdiepen en valkuilen te herkennen.
Een bekende en toegankelijke training is die in Mindful Self-Compassion (MSC), waarin je in acht weken stap voor stap leert hoe je de combinatie van mindfulness en zelfcompassie praktisch toepast.
Wat zijn de grenzen van mindfulness en zelfcompassie?
Hoewel de combinatie veel kan brengen, is het geen oplossing voor alles. Soms is het lastig om mild te zijn voor jezelf, zeker als je bent opgegroeid met het idee dat streng zijn loont. Dan kan het tijd kosten om deze andere benadering toe te laten.
Ook vraagt de beoefening regelmaat. Net als een spier, ontwikkel je aandacht en vriendelijkheid door oefening. Niet om iets te bereiken, maar om met jezelf te kunnen zijn zoals je werkelijk bent.
Samengevat
Mindfulness leert je om stil te staan bij wat je voelt en denkt, zonder oordeel. Zelfcompassie leert je om met vriendelijkheid te reageren op wat je in jezelf tegenkomt. Samen vormen ze een krachtig duo dat kan leiden tot meer rust, veerkracht en zelfinzicht. Niet door perfect te worden, maar door mens te mogen zijn. Met alles wat daarbij hoort.
Bekijk alle artikelen in de categorie Mindfulness en levenskunst
Of bekijk de Mindfulness Coach opleiding